There ain’t no such thing as a free lunch!

Onlangs moesten de Amerikaanse overheid en de centrale bank halsoverkop in actie komen om een klassieke bankrun, het fenomeen waarbij mensen zo snel mogelijk naar hun bank gaan om hun geld op te nemen, te voorkomen.

Auteur: Edin Mujagić, hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer

De aanleiding was dat een relatief kleine bank, de Silicon Valley Bank (SVB) in problemen kwam toen haar rekeninghouders geld kwamen halen. Later volgde ook nog een kleine bank in de staat New York. De toezichthouders in Californië respectievelijk sloten die twee banken. Dat betekende dat vanaf dat moment alle tegoeden tot 250.000 dollar gegarandeerd werden onder het Amerikaanse depositogarantiestelsel maar alles erboven was in principe weg.

De vrees was dat door het sluiten van die twee banken, de eerdergenoemde bankrun elders in het land op gang zou komen. Om dat te voorkomen kondigden de Amerikaanse autoriteiten aan dat alle deposito’s, zonder limiet, gegarandeerd zijn. Dat nam de acute nood weg maar de onzekerheid was niet helemaal weg.

“Het is een zin die in mijn ogen misleidend is”

Mijn oog viel op de verklaring die de regering en de centrale bank afgaven. Daarin stond, twee keer zelfs, dat die reddingsoperatie de belastingbetaler niets zou kosten. Het is een zin die in mijn ogen misleidend is, om niet te zeggen een leugen. En de hele persverklaring is om meer dan één reden het beste te vergelijken met zand strooien in de ogen van de buitenwereld.

Eerst over waarom de bewering ‘het zal de belastingbetaler niets kosten’ in mijn optiek een onjuiste is.

De kosten die gemoeid zijn met het uitkeren van álle deposito’s worden gedragen door het Amerikaanse depositogarantiestelsel. Het geld dat daarmee gemoeid is, wordt opgebracht door alle Amerikaanse banken samen. Als de kosten hoger worden, moeten banken meer storten dus. Die hogere kosten berekenen ze vervolgens natuurlijk door aan hun klanten. Die klant is dezelfde persoon als ‘de belastingbetaler’.

Toegegeven, die kosten voor de belastingbetaler verbleken met bij de kosten die er zouden zijn als banken op grote schaal zouden omvallen. Maar dát is een andere zaak en neemt niet weg dat de stelling dat er géén kosten voor de belastingbetaler zijn, pertinent onjuist is.

De belastingbetaler heeft echter met nog een kostenpost te maken en die is vele malen groter. Op de financiële markten verwachten beleggers en handelaren dat de Fed, als gevolg van de onrust in het bankenlandschap, de rente niet veel verder zal opkrikken en later dit jaar zelfs zal verlagen.

Dat betekent dat de bank de rente niet naar het niveau zal brengen dat nodig is om de zeer hoge inflatie daadkrachtig aan te pakken. Dat niveau ligt in de VS volgens schattingen tussen 6 en iets meer dan 7 procent. En dát op zijn beurt houdt in dat de kans, die al aanzienlijk was, verder toeneemt dat de inflatie nog langer veel te hoog zal blijven. Langdurig zeer hoge inflatie is een enorme rekening voor de belastingbetaler, inflatie wordt niet voor niets een onzichtbare belasting genoemd.

“There ain’t no such thing as a free lunch” of in goed Nederlands, voor niets gaat de Zon op. Voor alle andere zaken geldt: er is altijd een prijs, direct of indirect.

En hoe is de verklaring van de Amerikaanse autoriteiten zand in de ogen strooien? Nou, omdat het de aandacht afleidt van het feit dat die als toezichthouders enorm tekortgeschoten zijn. Bij de SVB bank, blijkt nu, gingen cruciale, basisbeginselen van bankieren, al heel lang fout, zonder dat er ook maar één toezichthoudende haan ernaar kraaide.

Lees hier het hele artikel