Is helikoptergeld het laatste redmiddel? Drie visies

Emiel van den Heiligenberg, hoofd asset allocation bij Legal & General Investment Management, gelooft echter dat helikoptergeld een steeds reëlere optie wordt.

Marcostrateeg Bob Joll van Schroders vreest dat de gevolgen voor de wereldeconomie weleens onbeheersbaar kunnen zouden kunnen worden.

Helikoptergeld is een onconventionele manier van financiering van het overheidstekort. Traditioneel worden tekorten van overheden gefinancierd door obligaties op de kapitaalmarkt uit te geven. Met helicoptergeld leent de overheid niet van de private sector, maar van de centrale bank. Vaak wordt gedacht dat helikoptergeld hetzelfde is als ‘geld bijdrukken’. Volgens Høien is dit misleidend.

‘Wat er gebeurt, is dat de centrale bank de balans verhoogt. Aan de activazijde voegt de centrale bank een lening aan de overheid toe. Aan de passivazijde wordt een overeenkomstig bedrag gestort op de rekening van de overheid. De overheid gebruikt dit deposito om het tekort te dekken.’

Het is niet waarschijnlijk dat helikoptergeld een nauwkeurig hulpmiddel is om de inflatie naar de doelstelling van de centrale bank te tillen, vervolgt hij. ‘Er is namelijk nauwelijks verschil tussen lenen van de markt en lenen van de centrale bank. Het enige verschil is dat de rente op staatsobligaties vastligt en de rente op een deposito bij de centrale bank fluctueert. Vandaar dat de keuze tussen helikoptergeld en de uitgifte van obligaties van invloed is op het renterisicoprofiel van de totale schuld van de overheid aan de particuliere sector.’

Of helikoptergeld resulteert in hogere inflatie hangt volgens hem af van of de markten denken dat met een dergelijk beleid de kans afneemt dat de overheid zijn financiële huishouden op orde houdt. ‘Een overheid kan grote tekorten hebben en veel schuld opbouwen en nog steeds het vertrouwen van de markt krijgen, zolang de markt ervan overtuigd is dat de inkomsten en uitgaven na verloop van tijd voldoende aangepast zijn om de schuld af te betalen. Indien de markt hiervan niet overtuigd is, zal ze zich ontdoen van overheidsactiva door meer echte producten te kopen, zoals goederen en diensten. De vraag hiernaar stuwt de inflatie op tot de reële waarde van de verplichtingen van de overheid is gedaald tot een passend niveau.’

Maar gesteld dat de camouflagetruc werkt en de overheid is in staat het publiek te laten geloven dat de schuld bij de centrale bank geen overheidsschuld is, dan volgt hieruit nog niet dat de overheid haar inflatiedoelstelling haalt, stelt Høien. ‘Hoeveel geld moet in de helicopters worden gepropt? De overheid zal wat dit betreft in het duister tasten en er is een groot risico aanwezig dat de veroorzaakte inflatie hoger uitvalt dan de inflatiedoelstelling.’

De vastrentende waardenspecialist is van mening dat helikoptergeld waarschijnlijk geen effect zal hebben op de inflatie, of juist een te sterk effect. ‘Als overheden het bovenstaande in overweging nemen zullen ze tot eenzelfde conclusie komen.’ 

LGIM

Van den Heiligenberg wijst echter op het risico op deflatie dat flink toegenomen is door zwakke demografische vooruitzichten, enorme schuldenbergen, haperende economieën en ineenstorting van grondstofprijzen. Uit recent onderzoek van LGIM is eveneens gebleken dat de huidige inflatie verkeerd berekend wordt en in feite nog lager is.

De kans dat de ECB, Fed, BoJ en PBoC de geldpersen aanzetten en het geld direct aan de consument verstrekken (helikoptergeld) is daarmee volgens LGIM flink toegenomen. 

LGIM denkt dat de Bank of Japan naar alle waarschijnlijkheid als eerste een vorm van helikoptergeld zal uitrollen. LGIM overweegt daarom om opties op een zwakke Yen en long-posities op Japanse inflatie te kopen. 

Schroders

Joll van Schroders gaat in op het vooruitzicht van ‘monetarisering’ in Japan. ‘Monetarisering is gericht op inflatiestijging, maar inflatie is een indicator die achterloopt. Hoeveel geld de Bank of Japan moet bijdrukken en uitgeven is niet op voorhand te bepalen. Hierdoor neemt de kans op een beleidsfout toe en kan te veel inflatie worden gegenereerd – of nog erger: hyperinflatie – en ontstaan de volgende risico’s:

Vrije val van de yen; Druk vanuit de markt op China en andere landen in Azië om de munt te devalueren, zodat de concurrentiepositie behouden blijft; Na onrust op de markten kunnen inflatieverwachtingen wereldwijd stijgen;
Waarderingen kunnen dalen; Tastbare assets, zoals vastgoed en goud, presteren waarschijnlijk het beste in een dergelijke omgeving;  Nominale assets zoals obligaties zullen flink dalen; De euro stijgt en de VS en het VK  zouden het Japanse experiment wel eens kunnen volgen.’

Gezien de historie met hyperinflatie in Duitsland zullen zij er geen voorstander van zijn als de ECB de geldpers laat draaien. Het zou kunnen leiden tot het uiteenvallen van de eurozone, aldus Joll. 

Lees hier het hele artikel

  Article "tagged" as:
  Categories:
april 19 09:48 2016 Print dit artikel