Jaap Westerling (Optimix): ‘Vertrouwen aangetast door protectionisme’

De laatste weken dreigt het vertrouwen op de financiële markten te worden aangetast door de protectionistische maatregelen die de Verenigde Staten en China momenteel invoeren, danwel dreigen in te voeren. Wat zijn de mogelijke effecten die handelsbelemmeringen op de goed draaiende wereldeconomie kunnen hebben, vragen Jaap Westerling, vermogensbeheerders bij Optimix, zich af. Houdt hij stand of gaan ‘America First’ en ‘Made in China’ het feestje bederven?

China heeft zich ten doel gesteld hogerop te komen in de economische rangorde. Het land heeft de ambitie wereldleider te worden in tien sectoren. Dit zijn wel sectoren waarin nu Westerse mogendheden de leiding hebben. Die Chinese drang naar voren is natuurlijk alleen maar goed voor de wereldeconomie omdat globalisering zorgt voor efficiënte specialisatie, zo leren de schoolboeken ons. Maar dan moet er wel sprake zijn van eerlijke concurrentie en die is soms ver te zoeken. Vooral de steun die Chinese bedrijven van de staat ontvangen is de VS – en de EU – een doorn in het oog. Zowel de VS als de EU hebben China herhaaldelijk wegens oneerlijke concurrentie aangeklaagd bij de World Trade Organization (WTO).

Globalisering kent ook verliezers

In de praktijk pakt globalisering niet voor iedereen even gunstig uit. Vooral op korte termijn zijn er ook verliezers. Dit zijn met name laagopgeleide mensen met weinig kansen op de arbeidsmarkt die nauwelijks kunnen meekomen met de snelle ontwikkelingen. Als een land deze groep die de aansluiting verliest niet goed opvangt, dreigt sociale desintegratie en de opkomst van populistische politieke leiders. Het tragische is dat deze populisten de belangen van deze groep veelal niet werkelijk behartigen.

Staaltarieven helpen gewone Amerikaan niet

De opgelegde staaltarieven van Trump zijn een goed voorbeeld van hoe aan de belangen van de gewone Amerikaan wordt voorbijgegaan. Met zijn maatregelen maakt Trump het goedkoopste (Chinese) staal duurder. Het gevolg is dat bijvoorbeeld Amerikaanse autofabrikanten noodgedwongen meer gaan betalen voor staal. Dit staal kan dan eventueel van een duurdere Amerikaanse producent komen. Het gevolg is wel of duurdere Amerikaanse auto’s, of lagere Amerikaanse winstmarges. Met andere woorden, de facto gaan Amerikaanse consumenten en producenten extra betalen om staalproductie in Amerika te subsidiëren. Desalniettemin wordt Trump in het Congres gesteund door de Democraten als het gaat om het opleggen van handelsbeperkingen aan China. Nu hij zich in het Witte Huis heeft omringd met gelijkgestemden, is niet uit te sluiten dat er nog meer concrete maatregelen volgen.

Politieke motivatie, symbolische waarde

De Amerikaanse maatregelen zijn volgens Optimix vooral politiek gemotiveerd, ze zijn symbolisch en hebben beperkte economische consequenties. De hamvraag is of het hierbij blijft. De tarieven op staal en aluminium zijn vooral een slecht doordachte maatregel. Het vermoedelijke doelwit China zal er relatief weinig van merken. China levert slechts 1-2% van de Amerikaanse staalimport.

Oog om oog, tand om tand-handelsoorlog in de maak?

Er is inmiddels een tweede pakket aan maatregelen aangekondigd met meer inhoud. Ook hier geldt echter dat de omvang ervan op zichzelf niet al te veel zorgen hoeft te baren. Dit tweede pakket betreft 25% heffingen op USD 50 miljard aan goederen. China exporteert jaarlijks voor een totaal aan USD 2260 miljard. Alleen bij een verdere escalatie, is de omvang van de consequenties onzeker en potentieel groot. Het valt niet uit te sluiten dat Trump meer handelsmaatregelen zal aankondigen in de komende maanden en dat China weer zal reageren.

Lees hier het hele artikel