Kan de rente tegen 3017 zakken tot -15%?

Zoek je nog een mooie belegging voor je verre nazaten, maar aandelen vind je wat te duur? Dan heb ik een suggestie voor je: een Deens energiebedrijf heeft net een hybride groene obligatie uitgebracht met een vaste coupon van 2,25% per jaar, met einddatum in 3017, duizend jaar in de toekomst.

Deze millenniumobligatie heeft me aan het denken gezet. Hoe zouden de rentevoeten de komende 1000 jaar zich ontwikkelen? Met historische gegevens kunnen we misschien een beredeneerde gok maken. Paul Schmelzing, een historicus aan Harvard, verzamelde namelijk onlangs de cijfers die aangeven hoe de reële rentevoet en inflatie de afgelopen 700 jaar zijn geëvolueerd. Op deze blog van Schmelzing kun je heel wat nuttige grafieken en statistieken vinden.

Volgens Schmelzing kwam de reële rentevoet de voorbije 700 jaar gemiddeld uit op 4,8% en de inflatie op 1,1%. De komende 10 eeuwen kan de nominale rentevoet dus gemiddeld 5,9% bedragen, een stuk boven het huidige niveau. Als dat klopt, zullen de beleggers die net de Deense obligatie met een coupon van 2,25% hebben gekocht, er op de lange termijn niet al te slim uitzien.

Maar als je de historische gegevens van Schmelzing van naderbij bekijkt, zie je dat de reële rentevoet de afgelopen 700 jaar een lineair neerwaartse trend heeft gevolgd. Gemiddeld zijn de rentevoegen 1,6 basispunten per jaar of 1,6% per eeuw gedaald. Interessant is dat ook de huidige renteniveaus binnen deze lineaire trend passen. De huidige rentes zijn dus niet abnormaal laag, maar volgen gewoon historische trends.

‘The trend is your friend’

‘The trend is your friend’, zeggen Engelstalige beleggers graag, en als die lineair dalende lijn van 1,6 basispunten per jaar zich de komende 1000 jaar doorzet, dan zou de reële rentevoet tegen 3017 uit moeten komen op -16%. Als ook de jaarlijkse 1% inflatie zich zou doorzetten, komen we over duizend jaar uit op een nominale rente van -15%. Als het zo uitdraait, mogen de nazaten van de beleggers die deze week de Deense millenniumobligatie hebben gekocht, hun beide handen kussen. Natuurlijk ga ik er hierbij van uit dat de Deense uitgever van de obligatie er nog steeds zal zijn, en dat hij ook de obligatie kan aflossen. Ik laat ook even in het midden of rentevoeten echt tot -15% kunnen zakken. Maar bankbiljetten en munten zullen tegen 3017 wellicht verdwenen zijn, wat diep negatieve rentes een mogelijkheid maakt.

Tot zover mijn speculatie over de trend van rente op heel lange termijn. De data van Schmelzing tonen ook cycli in rentevoeten, die rond die lineair dalende trend fluctueren. Schmelzing identificeert negen historische neerwaartse rentecycli, die telkens gevolgd werden door een stijging. De huidige en negende rentedaling duurt al 34 jaar, en is de op een na langste cyclus ooit.

De vorige acht, neerwaartse rentecycli duurden gemiddeld 26 jaar. De daaropvolgende renteopstoot was telkens behoorlijk sterk: gemiddeld 315 basispunten tijdens de eerste twee jaar. Twee keer steeg de rente zelfs meer dan 600 basispunten. In de meeste gevallen werden de neerwaartse trends gebroken door rampen of geopolitieke gebeurtenissen, zoals de Dertigjarige Oorlog of de Tweede Wereldoorlog.

De ‘Lange Depressie’ van de jaren 1880 en 1890 lijkt het meest op onze huidige stagnatie. Ze werd gekenmerkt door lage productiviteitgroei, deflatiedruk en een toename van populisme en protectionisme. De ‘Lange Depressie’ eindigde met een groei van de productiviteit, de ontdekking van goud in het Canadese Klondike die op zijn beurt leidde tot monetaire expansie en een versnelde loongroei en inflatie, en de verkiezing van William McKinley tot Amerikaans president – een Republikeinse protectionist – in 1896. Hmm…

Komt er gauw een rentesprong zoals eind 19de eeuw? Ik denk het niet. Al enkele jaren wijs ik op de fundamentele krachten van demografie, technologie en globalisering. Die zetten mensen aan tot sparen, veel meer dan tot investeren. Daardoor zitten de rentevoeten ook in de nabije toekomst vast in wat we bij PIMCO het ‘Nieuwe Neutraal’ noemen. Bovendien moet je historische analogieën altijd met een korrel zout nemen. In ieder geval heb ik van Schmelzing geleerd dat er niets abnormaals is aan de huidige rente. Integendeel zelfs, als je rekening houdt met de 700 jaar lange, lineair dalende trend.

Lees hier het hele artikel