Minder tegenwind, klein herstel opkomende markten

In 2015 kampten de opkomende markten met volop tegenslag: lagere grondstofprijzen, zwakke wereldhandel en netto kapitaaluitstroom. Daarnaast nam het verschil in groeiprestatie tussen regio’s en tussen BRIC’s toe. Ondanks deze tendensen verwacht ABN Amro een bescheiden groeiherstel in 2016 en 2017.

“De tegenwind zwakt wat af en wisselkoersdalingen zorgen voor een externe aanpassing. Ondanks dat de risico’s aanzienlijk blijven”, schrijft Senior econoom Arjen van Dijkhuizen in zijn outlook over 2016. 2015 was een moeilijk jaar voor de opkomende markten. De gemiddelde economische groei was nog wel hoger dan in de welvarende landen, maar het verschil is kleiner geworden en de groei in de opkomende markten is momenteel duidelijk lager dan de trendgroei. De groei neemt al sinds 2010 af en de vertraging was in 2015 met 0,7 procentpunt tot 3,7% bijzonder sterk.

Van Dijkhuizen verwacht dat de tegenwind voor de opkomende markten in 2016 wat gaat liggen. Allereerst noemt hij de grondstofprijzen. Deze dalen al sinds 2011 maar in de tweede helft van 2014 kwam er een versnelling en die zette in 2015 onverminderd door. Veel grondstofmarkten kampen nog steeds met overaanbod. Door de daling van de Chinese invoer, de teleurstellende ontwikkeling van de wereldeconomie en de toename van de productiecapaciteit in de afgelopen jaren is het evenwicht tussen vraag en aanbod verstoord. Het herstel hiervan zal de nodige tijd vergen. We verwachten dat beleggers netto shortposities (ten dele) zullen afwikkelen en sommige producenten hun productie zullen verlagen. ABN Amro denkt dan ook dat de grondstofmarkten de OM in 2016 gunstiger gezind zijn dan in 2015.

Bescheiden versnelling

Daarnaast verwacht Van Dijkhuizen dat de wereldhandel volgend jaar profiteert van een bescheiden versnelling van de wereldeconomie en de industriële productie. Ook de Chinese invoer zal in 2016 verbeteren, omdat de Chinese groeivertraging geleidelijk blijft en negatieve basiseffecten zullen wegvallen.

Krappere financiële omstandigheden blijven een nadelige factor. Toch denkt Van Dijkhuizen dat de opkomende markten in 2016 en 2017 profiteren van het afzwakken van tegenwind (stabilisatie grondstofprijzen, opleving wereldhandel). Daarbij dragen de wisselkoersdalingen bij aan een versterking van de externe positie. Al met al voorziet hij voor de opkomende markten een bescheiden groeiherstel (in lijn met de wereldeconomie) van 3,7% in 2015 naar 4,2% in
2016 en 4,6% in 2017.

Verschillen

De verschillen tussen regio’s en landen blijven echter groot. Opkomend Azië blijft het relatief goed doen, al houdt de geleidelijke vertraging onder aanvoering van China aan. India blijft de snelst groeiende grote economie van Azië. Een verbetering van de wereldhandel werkt positief door op de groeivooruitzichten van de sterk op export leunende economieën zoals Korea, Taiwan en Singapore.

De vooruitzichten voor opkomend Europa zijn verbeterd. De verwachting is dat Rusland, na een diepe crisis, in 2016 weer een lichte groei laat zien. De Centraal-Europese economieën blijven stevig groeien, gesteund door het geleidelijk herstel in de eurozone. In Turkije is niet veel ruimte voor een groeiversnelling, gegeven de kwetsbare externe positie en politieke situatie.

In Latijns-Amerika zal het herstel van de export de aanzet geven tot een voorzichtige opleving van de economie. De hardnekkige structurele problemen en het restrictieve economische beleid zullen een krachtig herstel echter in de weg blijven staan.

Risicofactoren

ABN Amro ziet diverse risicofactoren die het basisscenario van een bescheiden herstel in de opkomende markten in 2016/17 kunnen bedreigen. Na een eerste stap in december zal de Fed de rente in 2016 naar verwachting met 75 basispunten verder verhogen. Dit kan opnieuw tot een kapitaaluitstroom leiden en krappere financiële omstandigheden leiden. Dit risico neemt toe als
de Fed de rente sneller dan verwacht verhoogt en/of de renteverhogingen tot een sterke stijging van de kapitaalmarktrente in de welvarende economieën leiden. In diverse opkomende markten wordt dit risico verminderd door het grote aandeel van directe buitenlandse investeringen in de externe financiering (o.a. Brazilië) of de omvangrijke valutareserves (o.a. China en energie-exporterende landen).

Sinds de kredietcrisis zijn de schulden van de private sector in de OM sterk opgelopen. Het zwaartepunt hierbij ligt in Azië, vooral in China. Ook in andere Aziatische landen (zoals Korea, Hongkong, Singapore, Maleisië en Thailand) en in andere regio’s (o.a. Brazilië, Chili, Turkije) zijn de schuldposities echter fors. Zeker in tijden van een stijgende rente kan dit de binnenlandse vraag reduceren en tot betalingsproblemen en een verzwakking van de bancaire kredietportefeuilles leiden.

Voor in dollar luidende schulden worden deze risico’s versterkt door de wisselkoersdalingen in opkomende markten. Uit BIS-cijfers blijkt dat het niveau van in dollar luidende bedrijfsschulden in landen als Turkije, Rusland, Mexico en Indonesië overeenkomt met 10% of meer van het bbp.

In het basisscenario gaat Van Dijkhuizen ervan uit dat de Chinese economie in 2016-17 geleidelijk verder vertraagt. Gegeven het belang van China voor de wereldeconomie, de wereldhandel en de grondstofmarkten, vormt een sterker dan verwachte vertraging uiteraard ook een risico voor onze vooruitzichten voor de andere opkomende markten.

Als de wereldhandel (incl. de Chinese invoer) blijft tegenvallen, kan dit het herstel van de export uit de opkomende markten in gevaar brengen. Bij een aanhoudend overaanbod op de grondstofmarkten
en/of een teleurstellende ontwikkeling van de vraag blijven de grondstofprijzen wellicht langer laag of dalen ze misschien nog verder. Dit zou een extra risico inhouden voor grondstoffenexporteurs.

Tenslotte staat het basisscenario ook bloot aan geopolitieke risico´s. Van Dijkhuizen noemt: de situatie in het Midden-Oosten, de spanningen tussen Rusland en Oekraïne / Turkije / NAVO, de politieke risico´s in Europa en Latijns-Amerika en claims op territoriale wateren in de Zuid-Chinese Zee.

Conclusie

Het basisscenario van ABN Amro gaat uit van een bescheiden groeiherstel voor de OM in 2016-2017. Tegen de achtergrond van de aanstaande renteverhogingen in de VS – de eerste in bijna tien jaar –, de hoge schuldniveaus en de voortdurende onzekerheid rond het transitieproces in China, blijven de risico’s echter aanzienlijk. Er bestaat echter ook een kleine kans op positieve verrassingen, zoals een sterker dan verwacht herstel van de wereldhandel, de risicobereidheid en/of de grondstoffenprijzen waarvan opkomende markten kunnen profiteren.

Lees hier het hele artikel