Periode van groei is nog niet voorbij

De Nederlandse economie is nog niet klaar met groeien, hoewel de groei in 2019 wel afneemt. Het ING Economisch Bureau verwacht een groei van 2,0%. Nagenoeg alle sectoren groeien, maar dat gaat veelal in een lagere versnelling dan dit jaar. Vooral de krapte op de arbeidsmarkt zet een rem op een verder toenemende productie, maar gaat voor werkenden wel gepaard met een hogere loonstijging.

Voor de Nederlandse economie verwacht ING voor 2019 een groei van 2,0%, na de flinke toename van 2,6% in 2018. Hoewel beide nog optimistisch zijn, is het vertrouwen van zowel consumenten als producenten kleiner dan aan het begin van 2018 en is de exportorderportefeuille wat minder goed gevuld. Risico’s zijn vooral in het buitenland te vinden.

Protectionisme treft Nederland nauwelijks

Tot dusver heeft Nederland relatief beperkt last van de handelsoorlog, aangezien er weinig barrières voor de Europese economie zijn opgeworpen. Dat zal ook het geval zijn wanneer de Verenigde Staten de tarieven op Chinese producten verder opvoeren. Indirect zorgt verdere escalatie van het conflict echter ook in Nederland voor meer pessimisme.

Van de aanstaande brexit heeft Nederland al de directe effecten ondervonden. Zo is de uitvoer van Nederlandse goederen naar het Verenigd Koninkrijk de afgelopen twee jaar minder hard gegroeid dan naar de meeste andere bestemmingen. We zien een kleine kans op een stevige tegenvaller, een no-deal brexit, maar ook een kans op een meevaller: eindelijk helderheid en uitstel van de brexit.

Lagere groei in bijna alle sectoren

Door de nog steeds gunstige ontwikkelingen groeien alle belangrijke sectoren ook in 2019 maar de meesten wel op een lager niveau. Naast de personeelstekorten zijn de belangrijkste redenen voor deze groeivertraging het aantal afnemende transacties op de woningmarkt en de afnemende groei van de relevante wereldhandel.

Winkeliers berekenen de verhoging van de lage btw per 1 januari 2019 naar verwachting veelal volledig door in hun prijzen. Dat remt de toename van het aantal aankopen in vooral de food retail. Het gebrek aan echt innovatieve producten speelt winkels in de consumentenelektronica parten. Markten als die voor tablets en smartphones zijn verzadigd. Fashion, recreatie en speelgoed ondervinden sterke concurrentie van webshops.

Te weinig bouwlocaties en personeelstekort

Tekorten aan nieuwe bouwlocaties en personeelstekorten bij gemeenten zorgen er voor dat er te weinig nieuwe bouwprojecten van de grond komen. Hierdoor blijft het aantal nieuw gebouwde huizen in 2019 waarschijnlijk steken op 65.000. Ook kampen bouwbedrijven met materiaal- en personeelstekorten waardoor bouwprojecten vertragen.

“Vertrouwen van zowel consumenten als producenten is kleiner dan aan begin van 2018”

De consument heeft in grote meerderheid (74%) het gevoel hersteld te zijn van de crisis. Toch verwacht 46% van de ondervraagden dat de gevolgen van een volgende crisis ernstiger zullen zijn. “Dat is best gek. Door hogere besparingen hebben huishoudens een grotere buffer en door een lagere schuld-marktwaardeverhouding zijn zij ook minder kwetsbaar voor schokken op de woningmarkt. Bovendien zijn de overheidsfinanciën meer toekomstbestendig, zodat er minder kans is op procyclisch beleid, mocht een recessie zich voordoen”, aldus Marieke Blom, hoofdeconoom van ING Nederland.

Lees hier het hele artikel