AFM publiceert leidraad over interpretatie provisieverbod

In de leidraad wordt een aantal casussen besproken waarin twijfel was of iets nou in lijn met het provisieverbod was of niet. 

De toezichthouder hanteert twee uitgangspunten bij het beoordelen van zaken met betrekking tot het provisieverbod: Er mag geen sprake zijn van het ontvangen of verstrekken van vergoedingen die in relatie staan tot beleggingsdienstverlening en ongewenste prikkels moeten geminimaliseerd worden. 

Advertentie-inkomsten

In het document gaat de toezichthouder allereerst in op het plaatsen van advertenties op de website van banken of vermogensbeheerders waarin de producten van een bepaalde fondsaanbieder worden aangeprezen. Dit mag niet, omdat dit het advies zou kunnen beïnvloeden. De bank of vermogensbeheerder kan immers geprikkeld fondsen van aanbieders die ook adviseren te verkiezen boven fondsen van partijen die dit niet doen.

Onder meer DeGiro wilde eerder onderzoeken of het mogelijk was de kosten voor het gratis aanbieden van beleggingsfondsen gedekt kon worden door advertentie-inkomsten.

Kortinsgacties

De AFM gaat ook in op kortingsacties. Fondsaanbieders mogen geen kortingsacties financieren die via banken of vermogensaanbieders lopen. In zo’n geval zou een distributeur de fondsen van een bepaalde partij echter goedkoper kunnen aanbieden dan die van andere aanbieders en daar kunnen verkeerde prikkels vanuit gaan.

Een bank, vermogensbeheerder of platform mag wel tijdelijk kortingen geven – bijvoorbeeld geen transactiekosten rekenen – als hij dit uit eigen zak betaalt, als deze actie tenminste tijdelijk is en op zo vele mogelijk producten betrekking heeft.

Een fondsaanbieder mag korting geven als hij zijn producten direct zelf – zonder tussenkomst van een distributeur – aan klanten verkoopt als deze maar voor alle potentiële klanten geldt. NN Investment Partners doet dit bijvoorbeeld door op haar Fitvermogen-platform geen transactie- of servicekosten in rekening te brengen.  

Aanbrengvergoedingen

En dan zijn er de aanbrengvergoedingen. Die zijn verboden. Partijen die vermogensbeheerders met elkaar vergelijken mogen voor het aanbrengen van klanten hiervoor geen doorlopende vergoeding in de vorm van een percentage van het beheerd vermogen ontvangen. Wel mogen zij aan banken of vermogensbeheerders naam- en adresgegevens verkopen van potentieel geïnteresseerden. De vergoeding hiervoor moet echter proportioneel zijn en eenmalig.

Uitbesteden van werkzaamheden

De AFM gaat ook in op het uitbesteden van werkzaamheden, bijvoorbeeld aan een depotbank. Dit mag en de kosten hiervoor mogen betaald worden uit de all-in fee die de klant aan een vermogensbeheerder betaalt. Als de vermogensbeheerder echter een hogere fee doorberekent aan haar klanten dan de fee die zij zelf betaalt voor de dienstverlening, ontstaan er wel problemen.

Marketing-events 

Eerder ontstond ook discussie over hoe events die fondshuizen organiseren voor banken of vermogensbeheerders beoordeeld moeten worden. De AFM schrijft nu dat deelname aan dit soort events gezien kunnen worden als het ontvangen van provisie als de locatie, de consumptie en eventuele sprekers betaald worden door de asset managers.

Toch snapt de toezichthouder ook wel dat er mogelijkheden moeten zijn om kennis over te brengen. Bij het beoordelen van dit soort bijeenkomsten kijkt de toezichthouder daarom onder meer in hoeverre er kennis wordt overgebracht over producten en diensten, wie er aanwezig zijn, hoeveel partijen er betrokken zijn bij de organisatie en of de gemaakte kosten proportioneel zijn.   

Huisfondsen

Last but not least, gaat de AFM in op de situatie waarin banken of vermogensbeheerders met eigen fondsen werken. Als dit gebeurt, ontstaat er mogelijk een belangenconflict. Zoals de toezichthouder eerder ook als schreef in haar leidraad die specifiek in ging op het gebruik van huisfondsen, moeten partijen daarom transparant zijn over wat zij precies doen en verkeerde prikkels zoveel mitigeren.  

Er kan volgens de toezichthouder bijvoorbeeld sprake zijn van verkeerde prikkels als er gewerkt wordt met eigen fondsen gevuld met mandaten van anderen, zoals ABN Amro doet. Het kan dan immers voor de bank aantrekkelijk zijn zo goedkoop mogelijke onderliggende mandaten te selecteren (en niet de beste voor de klant). Dit houdt de marge voor de groep waar de bank ook toe behoort dan immers het grootst.

Om dit te ondervangen, adviseerde de AFM eerder onder meer het selectie- en deselectiebeleid van fondsen en mandaten openbaar te maken en te werken met een vaste gemiddelde winstmarge op fund of mandates. Ook zou er beleid geformuleerd moeten worden dat voorkomt dat er zoveel mogelijk geld in de richting van de eigen fondsen gedirigeerd wordt, bijvoorbeeld door de doelgroep duidelijk te omschrijven. 

Meer achtergronden op Fondsnieuws:

• AFM dwingt transparantie over huisfondsen af
• AFM-leidraad bevat kaders voor mandatenfondsen

Lees hier het hele artikel