Keith Wade (Schroders): Monetarisering

Het lijkt wel een jaarlijks terugkerend ritueel: voor de zesde keer op rij moest het IMF de groeiverwachtingen voor de wereldeconomie neerwaarts bijstellen. Nu gaat men uit van 3,2% groei in 2016 voor de wereldeconomie. In een nieuwe Economic & Strategy Viewpoint laat Keith Wade, hoofdeconoom bij Schroders, zijn licht schijnen over de vooruitzichten voor de wereldeconomie.

De cijfers van het IMF worden wel gezien als een ’lagging indicator’ en ook nu lijken ze vooral een weerslag van de zorgen uit het eerste kwartaal. Maar de tekenen voor de wereldeconomie zijn intussen een stuk gunstiger geworden. De grondstoffenprijzen vertonen herstel en de maakindustrie lijkt ook de goede kant op te gaan.

Sinds 2011 zijn economen aan het begin van het jaar optimistisch over de groei van de wereldeconomie, om vervolgens aan het einde van het jaar hun voorspelling te herzien. Wade verwacht dat het in 2016 niet anders zal zijn. Opnieuw zal de wereldeconomie een bescheiden groei vertonen. Wade ziet de verklaring hiervoor in zowel de vraag- als aanbodzijde van de economie.

Vraagkant

Aan de vraagkant is de kredietverlening verkrapt als gevolg van striktere regulering en toegenomen terughoudendheid bij kredietverstrekkers. Aan de aanbodzijde neemt de trendgroei gestaag af, vooral als gevolg van de daling in de productiviteitsgroei, maar ook de demografische ontwikkelingen zijn minder gunstig. Dat zijn uitdagingen die al langer bestaan dan de financiële crisis.

Toen herstel na de crisis intrad, was de gedachte dat nadat balansen waren gerepareerd en banken geherkapitaliseerd dat de kredietverstrekking weer op gang zou komen en er meer geleend zou worden tegen lage rentes, maar na zeven jaar is daar nog altijd geen sprake van. In de VS is er weinig animo bij huishoudens om te lenen en zich opnieuw in schulden te steken. Bedrijven geven nieuw schuldpapier uit, maar eerder om eigen aandelen in te kopen, dan om de kapitaalbestedingen op te schroeven. Publieke schuld blijft wel hoog, of neemt zelfs toe. Eenzelfde ontwikkeling is zichtbaar in andere regio’s.

Tijd om de helikopter te starten?

Dit alles wijst erop dat na een korte opleving de trage groei weer de toon zal zetten. De inspanningen om met monetair beleid de activiteit aan te jagen hebben weinig succes, omdat de monetaire transmissiekanalen verstopt blijven zitten.

Het IMF roept overheden op om met investeringen de helpende hand te bieden. Vertragende groei vormt een grote uitdaging voor overheden omdat zij politieke beloftes hebben gedaan op basis van sterke(re) groei. Zij zitten nu klem tussen de noodzaak om de broekriem aan te halen en het stimuleren van groei door overheidsbestedingen. Nergens is dat meer acuut dan in Japan. Sommige analisten stellen dat de weg die de Bank of Japan is ingeslagen, uitloopt op helikoptergeld. Dat wordt vaak gezien als de route naar hyperinflatie die ongewenst is.

Wade kan zich voorstellen dat monetarisering ook op een andere manier gerealiseerd kan worden. De Bank of Japan zou een groot deel van het eigen schuldpapier op de balans kunnen afschrijven, of omzetten in langlopende obligaties tegen nul procent rente. In feite is er dan sprake van wanbetaling, maar wel een die beperkt blijft tot de eigen bankbalans. Wel zullen kredietbeoordelaars het land downgraden en de yen zal kelderen.

Meer QE

Maar de impact op yields en toekomstige leenkosten kan beperkt blijven door meer QE, of door binnenlandse investeerders door in obligaties te laten beleggen door strikte kapitaalcontroles, een extreem voorbeeld van financiële repressie. Het geld dat gedrukt wordt om de obligaties op te kopen blijft dan binnen de economie, met de flinterdunne garantie dat ergens in de toekomst het teruggehaald zal worden.

Wade merkt op dat er nog een hele weg te gaan is, voordat het zover komt. Maar het is een mogelijkheid ingeval QE in zijn huidige vorm niet tot groei leidt. Met een Europese Centrale Bank die zijn eigen opkoopprogramma verder verruimt, kunnen de ontwikkelingen in Japan ineens zeer relevant worden.

Lees hier het hele artikel